İblis melek mi, cin mi ?

Cin nedir? Cin kelimesi örtülü, saklı, görünmeyen gibi anlamlara gelen " cinni" kelimesinin çoğuludur ve c-n-n kökündendir. Görünmedikleri için, saklı varlıkların bir bölümüne cinn/cann adı verilmektedir.

Kur'anda ini kelimesiyle birlikle kullanılan kelimelerden biri de cinler anlamına gelen cann sözcüğüdür. Cünne : Arkasındakini sakladığı için kalkan demektir, anne rahminde saklı ve korunaklı olduğu için insan embriyosuna aynı kökten cenin denir. Bu nedenle aklı örtülü manasında deliliğe de cinnet denmiştir.

Ragıp el İsfahani, cin kavramının tek tip varlıklar için Kur'an'da kullanılmadığını belirtmiştir. Cin bütün görünmeyen varlıklar için kullanılır. Bu durumda melekler ve şeytanlar da bu kavrama dahil sayılır. Her melek; görünmemesi, gözlerden saklı kalması manasında bir cindir; ancak her cin, görünmeyen melek değildir.

İblis Şeytan'ın bir ismi değil sıfatıdır. Manası iflas eden, umudunu kesen, umutsuzluğa kapılan demektir. Kur'an, bu görünmeyen varlığın Allah ile ilişkisini anlatıldığı yerde ona iblis derken, Adem ile ilişkisinin anlatıldığı yerde bu görünmeyen varlığa şeytan der. Kur'an'daki bu tarz inceliklere dikkat edilmiş olması bile çok etkileyicidir.

Kur'an'da şeytan kavramı; haktan uzak düşen, görünür-görünmez, soyu-somut her varlık ve duygu düşünce için kullanılmıştır. İbranice " satan" kelimesindeki kökü " komplo kurmak" anlamına gelir. İbraniceden Latinceye ve Yunancaya, oradan da diğer batılı dillere geçmiştir. Arapçada ise "şetane" "rahmetten uzaklaştı, haktan uzak oldu" anlamlarında kullanılır.

Sonuç olarak görünmeyen, bilinmeyen varlıkların tamamına Kur'an "cin" demektedir. Eğer uzayda hayat varsa, bu canlıları bilmediğimiz, görmediğimizden, bunlar bizim için cin hükmündedir.

İradesini Allah'ın istediği doğrultuda kullanan cinler (görünmeyen varlıklar) melek iken, haktan uzaklaşıp iradesini Allah'a isyanda kullanan cinler şeytanlaşmaktadır. Bu insanlar için de geçerlidir. Zira Nas suresinin 6. ayeti insan ve cin şeytanlarının şerrinden bahsetmektedir.

Melek gibi tertemiz insanlardan olma umuduyla....

Hüseyin Kemal GÜRGER

İddialar ve İzahlar