Neden ayetler iniş sırasına göre sıralanmamıştır?

Neden ayetler iniş sırasına göre sıralanmamıştır?

Allah yanlış mı göndermiş de Hz. Muhammed sırasını tekrar düzeltmiştir?

Ayetlerin sırasını Hz. Muhammed belirledi ise neden Hz. Muhammed zamanında kitaplaşmadı?

Allah tüm insanlığa gönderdiği yüce kitap neden indirdiği peygamber eliyle kitaplaştırmadı?

Kurân’ı Kerim neden 23 yılda indirildi? Allah’ın insanlığa gönderdiği kitabı hazırlaması 23 yıl mı sürdü?

Bakara suresinde ne var? Miras hukuku var, borçlar hukuku var, borçlanma var, şahitlik var. Kurân’ı Kerim’i ilk eline alan kişi bunlarla niye uğraşsın. Adam da iman problemi var. Sondaki kısa sureleri okuması lazım. Adam daha Allah’a inanmıyor ki borçlar hukukunu ne yapacak, mirası ne yapacak. Bakara suresi neden başta? Bakara suresinin 6’ncı ayetinde “Onları uyarsan da uyarmasında onlar için fark etmez” diyor. Bunu başta okuyan biri daha bu kitapta ilerler mi?

Mushaf sıralamasında bir sıkıntı var sanki. Neden Allah Resul’ü bunu kitaplaştırmamış? İlk önce bir ahiret tasavvuru, şirk koşmayacaksın, tevhidi bir imanın olacak, ondan sonra onlara geçeceksin.

Kurân sureleri Hz. Muhammed’in dilinden metinler şeklinde vahiy katipleri tarafından kaydedilerek tamamlanmıştır. 40’a yakın vahiy katibi olduğu söylenmektedir. Allah Resul’ü vahiyleri söylüyor vahiy katipleri yazıyor. Ve metinler şeklinde.

Neden metinler şeklinde diyorum da cümleler şeklinde demiyorum? Çünkü cümleler ayet numaralarıdır. Kurân’ı Kerim ilk yazıldığında ayet numaraları yoktu.  Fatiha suresi bir metin, bir paragraftı. Allah Resul’ü Fatiha 1, Fatiha 2, Fatiha 3 diye belirtmemiştir.

Hz. Muhammed’in vefatından sonra bu tomarlar halindeki metinler farklı sıralamalar ile sahabenin ezberinde ve elinde idi. Kimi Alak suresini başa almış kimi Fatiha suresini başa almıştı. Kimi Medine idi ticaret ile uğraşıyordu borçlar hukukunu öne almıştı kimi ailevi sorunları vardı Nisa suresi ve Bakara suresini en başa almıştı. Her kesin kendi elinde mushafları var, ezberlerinde mushafları var.

Müslümanlığı yeni girmiş biri tevhid ile ilgili şirk ile ilgili o ayetler üzerinde yoğunlaşmış olabilir. Eskiden Yahudi olan biri Yahudiler ile ilgili ayetler üzerinde yoğunlaşmış olabilir. Herkesin bir Mushaf sırası var. Bu ortamda Halife Hz. Osman bu sıralardan bir tanesi olsun.

Dine yeni girmiş bir adam var. Bakıyor herkesin elinde bir Mushaf var. Hepsi farklı sureden başlıyor. Bakıyor şaibeli bir durum var. Kitabınız var karmaşık kurmaşık görünüyor. Hz. Osman bir heyet kurduruyor, mevcut Mushaf sıralarını derliyor. Kurân’ı Kerim’in ayetlerinde herhangi bir eksilme veya artma yok. Sadece surelerin sıraları değişik. Halife Osman alıyor bir tanesini belirliyor ve ilk ciltlenme o şekilde yapılıyor. İlk ciltli Mushaf Hz, Osman mushafıdır.

Hz. Ali’nin sıralaması farklıdır. 8 yaşından beri Allah Resul’üyle beraber yaşamış ve birçok ayetin sebebi nüzulüne inişine şahit olmuş Hz. Ali’nin elinde de kenarlarına notlar aldığı bir Mushaf sıralaması var. Hz. Ali’nin sıralaması nüzul sırasına göre idi. Ama Hz. Osman onu tercih etmedi. Bunun altında birçok sebep olabilir. Siyasi sebep olabilir, Haşimoğluları ile Ümeyyeoğulları arasındaki Kurân inmeden önceki çekişmeler olabilir. Hz. Hüseyin’in Kerbela da vefatından sonra bu Mushaf ortadan kaldırılmış, yok edilmiş olabilir.

Hz. Osman’ın nüzul sıralaması günümüze kadar gelmiştir. Buradan şunu anlıyoruz. Fatiha’dan başlayıp Nas suresinde biten sıralama ilahi değildir. Çünkü bazı sureler arasında hiç konu bağlantısı yok. Bir sure inmiş Mekke’de bir sure inmiş Medine’de. Veya Medine’de bir sure iniyor arkasındaki Mekke’de. Burada daha çok uzun metinler öne alınmış daha kısalar arkaya doğru dizilmiş. Allah’ın surelerin sıralamalarını koruma diye bir muradı yok, gerekte yok. Bu bir acizliktir. Sureler monoblog olarak, metin olarak içeriği bozulmadan kaldığı sürece sıra değişmiş çok da önemi yok. Numaralandırma da işte bu zamanda oluyor. Bu manada ayetlerin numaralandırılması ilahi değildir, Mushaf sırası ilahi değildir. Kurân’ı Kerim’de 114 tane kitap olduğunu düşünün. Bu kitapların bazıları başa bazıları sona gelebilir. Ama bu kitapların kendi içlerinde kapakları müstakil kapalı konu bütünlüğü var. Birden sonuncu ayete kadar sıralama ilahi.

Neden Allah Resul’ü zamanında mushaflaşmadı? Çünkü böyle bir şeye ihtiyaç yoktu. Önemli olan surelerin kendi içindeki bütünlüktü, sureler arası bütünlük değil.

Rabbimiz 23 yılda toplanmasının sebebini Kurân’ı Kerim kendisi Furkan suresi 31 ve 31’inci ayetinde açıklamaktadır.

“Ve işte böylece nebilerin hepsine mücrimlerden düşman kıldık ve senin Rabbin, hidayete erdiren ve yardımcı olarak kâfidir ve hakikati örtenler: “Kurân ona, bir defada bütün olarak indirilmeli değil miydi? dediler. İşte bu, O’nu senin idrakine tespit etmemiz içindir ve O’nu, kısım kısım tertipleyerek beyan ettik.”

Kurân’ın idrake tespiti, indiği andaki yaşanmışlık ile olan bağlantısıdır. Hayatın içine bir formül sunacak ki o formülden ayetin maksadını anlayabilesiniz. Bu aslında idrake tespitidir. Ve buradan hikmet çıkar.

Kurân’ın 23 yılda tamamlanması hayattan kopuk kurgusal ve masa başı bir şekilde yazılmadığının en büyük delilidir.

Hüseyin Kemal Gürger